Czy R.H. Oleszyński był związany z Pastoralnym Instytutem Biblijnym?
Czy R.H. Oleszyński, założyciel i pierwszy redaktor czasopisma „Straż”, był związany z Pastoralnym Instytutem Biblijnym?
W licznych opracowaniach i wypowiedziach na temat historii polskiego ruchu badaczy Pisma Świętego pojawia się teza, że R.H. Oleszyński był powiązany z założonym w 1918 r. w USA Pastoral Bible Institute, że był jego członkiem albo że zakładane przez niego i jego współpracowników zbory były zborami Pastoralnego Instytutu Biblijnego. Czy stwierdzenia te znajdują potwierdzenie w faktach?
Redakcji nie są znane żadne dokumenty ani świadectwa potwierdzające ścisłe powiązania R.H. Oleszyńskiego z PBI. Był on ustanowiony redaktorem polskiej wersji czasopisma „The Watch Tower” jeszcze przez C.T. Russella w 1915 r., a więc trzy lata przed powstaniem PBI. Gdy rozstał się z kierownictwem ruchu po zmianach organizacyjnych w latach 1917‑18, prowadził działalność najpierw z Chicago w oparciu o społeczność zborową, którą sam zapoczątkował w 1893 r., a w późniejszych latach redagowane przez niego czasopismo firmowane było przez Zgromadzenia Badaczy Pisma Świętego w Ameryce z siedzibą w Detroit.
Wyrażane nieco później poglądy osób z jego najbliższego otoczenia wskazywały na daleko posunięty sceptycyzm w odniesieniu do działalności wszelkiego rodzaju „komitetów” (zob. „Wyjaśnienie – znaczenie, powstanie i działalność Komitetu”, August Stahn, Białystok 1936), a przecież działalność PBI była prowadzona przez „komitet”. Wysłannik R.H. Oleszyńskiego do Polski, A. Stahn, wielokrotnie zaprzeczał, jakoby jego działalność miała cokolwiek wspólnego z PBI. Finansował się sam ze zgromadzonych oszczędności, a jedynym spoiwem tworzonych przez niego zborów miała być Prawda i po części też jego osoba. Również o R.H. Oleszyńskim wiadomo, że często wraz z rodziną biedował, a utrzymywał się z drobnego biznesu żony, co oznaczałoby, że nie korzystał z żadnego znaczącego finansowego zaplecza.
Faktem jest, że R.H. Oleszyński opuścił brooklyński Bethel prawdopodobnie mniej więcej w tym samym czasie, co P.S.L. Johnson oraz czterej zdymisjonowani przez J.F. Rutherforda dyrektorzy z czasów C.T. Russella. Prawdą jest, że w redagowanej przez siebie „Strażnicy” z listopada 1919 r. napisał: „Dobiega rok czasu, gdy gromadka ludu Bożego w Chicago Ill. została uwolniona spod opresji współbraci. A chociaż doświadczenia i próby na tym się nie skończyły, to jednak mają teraz więcej swobody umysłu i serca, aniżeli mieli wówczas”. Czas „uwolnienia spod opresji” zbieżny byłby więc z datą konwencji w Providence, na której podjęta została ostateczna decyzja o utworzeniu Pastoral Bible Institute i wydawaniu czasopisma „The Herald of Christ’s Kingdom”.
Nie ulega wątpliwości, że R.H. Oleszyński, podobnie jak usunięci przez J.F. Rutherforda pracownicy brooklyńskiej centrali, sprzeciwiał się uznaniu książki „Dokonana tajemnica” za pośmiertne dzieło C.T. Russella. Jest oczywiste, że musiał sympatyzować z osobami bezprawnie represjonowanymi i odsuwanymi od działalności za odmowę współdziałania z nielegalnymi, ich zdaniem, posunięciami drugiego prezesa Towarzystwa „Watch Tower”. Czy jednak w pełni popierał ich działania organizacyjne i prawne z roku 1918, czy był osobiście członkiem PBI, czy i w jakim zakresie współpracował ze zborami korzystającymi z patronatu PBI, tego Redakcja niestety nie wie. W redagowanym przez niego czasopiśmie nie widać żadnych namacalnych dowodów, które wiązałyby jego działalność wydawniczą z PBI, która to organizacja zresztą z zasady zalecała i szanowała niezależność zborów.
Jeśli ktoś z Czytelników byłby w stanie poszerzyć naszą wiedzę w tym zakresie, prosimy o kontakt. Póki jednak nie pojawią się żadne dowody czy świadectwa w tej sprawie, pozostaniemy zwolennikami tezy, że najstarszy polski badacz Pisma Świętego, inicjator działalności wydawniczej w języku polskim i pierwszy redaktor naszego czasopisma w latach 1919-1930, R.H. Oleszyński, był działaczem niezależnym – zwolennikiem wolności myśli i organizacji.
 Poprzednia strona |
Następna strona |